THƯƠNG CÁI CỔNG CHÀO
Ôi thương, thương cái cổng chào,
Bao nhiêu năm, tưởng hôm nào, mới đây!
Có xa quê, mới ngất ngây,
Trong lòng rưng rức một ngày về thăm.
Tây Ninh – Trăm chín mươi năm (*),
Dấu xưa Gia Định âm thầm vươn lên.
Long An (**) Huynh – Đệ kề bên,
Ba trăm năm ấy, dậu phên nước nhà.
Trải qua bao cuộc phong ba,
Nay vươn mình dậy, từ xa hóa gần (***).
Nhìn cổng, nay bỗng tần ngần,
Thương đêm chờ sáng, ân cần tiễn nhau.
Rồi đây, cũng cái cổng chào,
Không còn là cái cổng “rào” như xưa.
Trải qua bao cuộc nắng mưa,
Giữ hoài kỷ niệm cho vừa dấu yêu…
PHAN VĨNH
(Kỷ niệm Đêm về sáng ngày 01/7/2025)
- - - - - - - - -
(*) Năm 1836 (Minh Mạng thứ 17), Tây Ninh được lập làm huyện Tây Ninh, thuộc phủ Tây Ninh, tỉnh Gia Định. Đây được xem là mốc chính thức về mặt hành chính của Tây Ninh.
Năm 1956, Tây Ninh được nâng lên thành tỉnh Tây Ninh thuộc Nam Bộ.
Sau năm 1975, Tây Ninh tiếp tục giữ là tỉnh, không sáp nhập vào tỉnh khác như nhiều tỉnh Nam Bộ.
Sang năm 2026, Tây Ninh sẽ tròn 190 tuổi với cái tên “Tây Ninh” vẫn còn nguyên, nhưng…
(**) Ngành khảo cổ học cho biết, từ hàng ngàn năm đã có nền văn hóa cổ; từ thế kỷ thứ V sau công nguyên, nơi đây đã hiện diện nền văn minh Óc Eo. Hơn 300 năm khai cơ mở cõi (nếu tính từ năm 1705 – đi mở xứ Vũng Gù), đây là địa bàn có sự thay đổi về địa danh nhiều nhất so với tất cả các tỉnh Nam bộ.
(Báo Long An 23/07/2015 - 09:52: Long An – “Vùng đất giàu truyền thống lịch sử”)
Năm 1808 (Gia Long thứ 7), vùng này thuộc trấn Phiên An.
Năm 1832 (Minh Mạng thứ 13), khi thành lập tỉnh Gia Định, đất Long An thuộc phủ Tân An, tỉnh Gia Định.
Thời Pháp thuộc
Năm 1867, Pháp tách phủ Tân An khỏi Gia Định, lập thành tỉnh Tân An.
Trong giai đoạn này, tỉnh Tân An bao gồm hầu hết đất Long An ngày nay và một phần Tiền Giang hiện tại.
Thời Việt Nam Cộng Hòa
Vẫn giữ tên tỉnh Tân An.
Năm 1956, tỉnh Long An được thành lập trên cơ sở sáp nhập tỉnh Tân An và tỉnh Thủ Thừa, lấy tên Long An (từ “Long Hưng” + “Tân An”).
Sau 1975
Tỉnh Long An được chính thức công nhận, tổ chức hành chính ổn định từ năm 1976 đến nay.
(***) Theo các số liệu địa lý hiện tại:
Chiều dài cực Tây Bắc Tây Ninh (xã Tân Bình, huyện Tân Biên, giáp Campuchia)
Đến cực Đông Nam Long An (xã Bình Hòa Nam, huyện Đức Huệ hoặc huyện Tân Hưng giáp Đồng Tháp)
Khoảng cách đo theo trục dài nhất: ~240 – 250 km.
Chiều dài này gồm:
- Tây Ninh: Bắc – Nam khoảng 130 km
- Long An: Bắc – Nam khoảng 120 km
Tuyến đường liên tỉnh dài nhất:
- Nếu chạy QL22B ➔ QL22 ➔ ĐT 822 ➔ QLN2 ➔ QL62,
- Từ Tân Biên (Tây Ninh) đến Tân Hưng (Long An): ~250 km.
