Chaebol, một từ ghép tiếng Hàn có nghĩa là tài phiệt, nhưng được hiểu là các tập đoàn gia đình được điều khiển bởi số ít đại gia tộc ở Hàn Quốc. Có bốn chaebol lớn nhất Đại Hàn Dân Quốc hiện nay là Samsung, LG, SK và Hyundai.
(Tiêu đề và lời giới thiệu của Phan Vĩnh đặt – Sau đây là bản dịch từ nguyên bản của tác giả Alex Piascik đăng trên QUORA, với hơn 660 ngàn người theo dõi)
Tại sao Hàn Quốc và Nhật Bản lại thịnh vượng như vậy, nhưng chế độ Nam Mỹ được Hoa Kỳ hậu thuẫn trong lịch sử lại nghèo nàn đến vậy?
Tôi sẽ tập trung vào Hàn Quốc vì câu chuyện của họ thậm chí còn kịch tính hơn câu chuyện của Nhật Bản, mặc dù cả hai quốc gia đều áp dụng một chiến lược rất giống nhau.
Hàn Quốc thực sự đã vươn lên từ đống tro tàn để trở thành một trong những quốc gia giàu có nhất thế giới ngày nay. Năm 1955, GDP bình quân đầu người của họ là 64 đô la; ngày nay là khoảng 30.000 đô la, tăng gần 500 LẦN.
Họ đã đi từ câu hỏi này: Làm thế nào?
Câu trả lời nằm ở các chaebol, các tập đoàn do gia đình điều hành thống trị nền kinh tế Hàn Quốc. Ở Hoa Kỳ và Châu Âu, chúng ta đều quen thuộc với điện thoại Samsung và ô tô Hyundai, nhưng ngay tại Hàn Quốc, các công ty này đã vươn tới mọi ngóc ngách của cuộc sống hàng ngày.
Hãy cùng xem Samsung, tập đoàn chaebol nổi tiếng nhất chiếm gần 15% nền kinh tế Hàn Quốc.
Bạn có thể lấy bằng đại học tại Đại học Sungkyunkwan trực thuộc Samsung, sau đó xin việc tại Samsung và chuyển đến căn hộ mới của mình tại Samsung Tower Palace, nơi được trang bị hệ thống an ninh gia đình, máy điều hòa, TV, tủ lạnh, lò nướng và lò vi sóng do Samsung sản xuất. Khi bị ốm, bạn có thể được điều trị tại Trung tâm Y tế Samsung ở quận Gangnam, Seoul. Khi muốn kết hôn, bạn có thể kết hôn tại một địa điểm do Samsung sở hữu và khi đến lúc nghỉ hưu, bạn có thể đến viện dưỡng lão Samsung. Khi hết thời gian, dịch vụ tang lễ của bạn có thể được xử lý bởi nhà tang lễ Samsung.
Các chaebol đã mở rộng ảnh hưởng của họ trong thời đại Park Chung-hee. Park là một nhà độc tài quân sự cai trị Hàn Quốc từ năm 1961 cho đến khi bị ám sát vào năm 1979. Các công ty được chính phủ chỉ định hưởng chế độ đối xử đặc biệt để thúc đẩy công nghiệp hóa và hiện đại hóa nền kinh tế Hàn Quốc. Một số chiến lược đã được áp dụng: các công ty được bảo vệ khỏi sự cạnh tranh của nước ngoài thông qua thuế quan và được bảo lãnh cho vay để họ có thể đầu tư và xây dựng các nhà máy mới. Chính sách kinh tế của chính phủ ưu tiên xuất khẩu để thu hút vốn nước ngoài đầu tư thêm. Theo thời gian, đầu tư liên tục giúp các chaebol tiến lên chuỗi giá trị gia tăng, sản xuất ra những sản phẩm phức tạp và tinh vi hơn, giúp các công ty này có thể cạnh tranh trực tiếp với các đối thủ cạnh tranh đến từ Mỹ và châu Âu.
Bạn có thể thấy rõ điều này nhất ở ô tô. Những xe nhập khẩu đầu tiên của Hàn Quốc từ Hyundai và Kia nằm ở phân khúc giá rẻ của thị trường, xe nhỏ gọn và xe sedan cỡ trung. Việc tập trung quá mức vào độ tin cậy đã giúp họ thu hút được nhiều khách hàng mới và hiệu quả của chuỗi cung ứng đã giúp họ có lãi ở phân khúc thị trường có biên lợi nhuận thấp. Khi họ trở nên tốt hơn, họ bắt đầu cạnh tranh ở phân khúc thị trường có lợi nhuận cao hơn: SUV, xe sedan hạng sang và xe hybrid.
Mối quan hệ cộng sinh này giữa chính phủ và doanh nghiệp, cùng với đạo đức làm việc điên rồ của người dân Hàn Quốc, chính là yếu tố đã biến Hàn Quốc thành quốc gia mà chúng ta biết đến ngày nay. Đóng góp của Hoa Kỳ vào điều này là quân sự. Bằng cách cung cấp sự bảo vệ thông qua Hiệp ước phòng thủ chung Hoa Kỳ/Hàn Quốc, Hàn Quốc đã được bảo vệ khỏi các mối đe dọa bên ngoài và có được sự ổn định cần thiết để đất nước phát triển. Nhưng phần lớn công lao phải thuộc về người dân Hàn Quốc và các nhà lãnh đạo của họ, bao gồm cả Park, một nhà độc tài tàn bạo nhưng lại là người tạo tiền đề cho sự trỗi dậy đáng kinh ngạc của các tập đoàn tài phiệt.
ThS.Ls. PHAN VĨNH (Sưu tầm & Giới thiệu)
- - - - - -
