Làm quen với phong cách Thơ của Luật sư – Thi sĩ Nguyễn Minh Tâm qua bài thơ “Thỏ thẻ với nàng thơ”

HƯỚNG TỚI KỶ NIỆM 80 NGÀY TRUYỀN THỐNG LUẬT SƯ VIỆT NAM

Làm quen với phong cách Thơ của Luật sư – Thi sĩ Nguyễn Minh Tâm  qua bài thơ “Thỏ thẻ với nàng thơ”

Luật sư Nguyễn Minh Tâm không chỉ hoạt động trong lĩnh vực pháp lý mà còn sáng tác thơ và tham gia các hoạt động văn học nghệ thuật. Ông từng được biết đến qua một số bài thơ mang màu sắc trữ tình – thế sự, phản ánh cả tâm tư của người làm nghề luật và cảm xúc của người yêu văn chương.

Không chỉ nổi tiếng trong lĩnh vực pháp lý với sự tận tâm và bản lĩnh nghề nghiệp, luật sư Nguyễn Minh Tâm còn là một người nghệ sĩ của ngôn từ. Từ những phiên tòa, ông mang về cho thơ những chiêm nghiệm sâu sắc về lẽ công bằng, về thân phận con người.

Tác phẩm của ông dung hòa giữa lý trí của người làm luật và sự rung động của một trái tim yêu đời, yêu người. Trong thơ ông, bóng dáng quê hương, tình yêu và những câu chuyện đời thường hiện lên chân thực, giản dị mà lắng đọng.

Dù trên bục tranh luận của tòa án hay bên trang giấy trắng, Nguyễn Minh Tâm vẫn là chính mình – kiên định, nhân văn và đắm say sáng tạo.

Trong số các tác phẩm đã được xuất bản của ông, Tập thơ ẤM LẠNH PHÁP ĐÌNH được NXB Hội Nhà Văn  xuất bản năm 2022. Trong đó, tôi tâm đắc nhất với bài thơ “Thỏ thẻ với nàng thơ”.

Tôi thích, tôi đồng cảm vì tôi cũng thấy mình trong đó. Tuy tôi không đáng gọi là “Nhà Thơ”, nhưng tôi cũng đã có quá trình gần 50 năm sáng tác và “đăng” thơ trên một số Báo, Tạp chí (từ 1975) và đã có xuất bản tập thơ riêng (vào năm 1985)… trước khi tôi trở thành luật sư. Và chính tôi cũng cảm thấy “có lỗi” với Nàng Thơ của mình, khi bị những tập hồ sơ, những luận cứ cần chuẩn bị trước khi dự các phiên tòa lấn át những phút giây lãng đãng với Nàng Thơ.

“Thỏ thẻ với nàng thơ”, là một bài thơ thú vị và giàu tính tự sự của Luật sư – Nhà thơ Nguyễn Minh Tâm, thể hiện rõ sự “song hành” giữa hai thế giới: nghiệp luật và nghiệp thơ.

Đau đáu tâm sự của tác giả có thể thấy qua 4 mạch cảm xúc:

1. Lời “xin lỗi” và giãi bày với nàng thơ – mở đầu bằng giọng thủ thỉ, nhận lỗi vì mải mê công việc, để thơ “buồn” và “lặng thinh”:

“Mải mê với đống hồ sơ / Suốt ngày quên mất nàng thơ của mình…”
→ Hình ảnh “đống hồ sơ” là ẩn dụ rõ ràng cho công việc pháp lý dày đặc, có phần khô khan.

2. Khẳng định sự gắn bó bền lâu – dù cuộc đời nhiều “bể dâu” nhưng tình yêu với thơ vẫn song hành:

“Buồn vui mình vẫn có nhau cơ mà!”

3. Nỗi niềm của người “mang nghiệp” – đoạn giữa mượn câu Kiều “Đã mang lấy nghiệp vào thân” để nói về việc đã chọn nghề luật thì phải kiên định, theo tới cùng:

“Cán cân công lý nghiêng chao,

Đã lao thì phải theo lao đến cùng.”

4. Sự hòa giải giữa Luật và Thơ – kết thúc bằng sự dung hòa, khi công việc xong, lại trở về với thơ để “chắp cánh” cảm xúc:

“Xả hơi, ta lại gió mây cùng nàng,

Ba ta chắp cánh nhẹ nhàng… Bay lên!”

Phong cách Nghệ thuật của bài thơ:

• Giọng điệu: Gần gũi, thân mật, như đang trò chuyện với người bạn tri kỷ.
• Ngôn từ: Dễ hiểu, đan xen giữa chất đời và chất thơ (“đống hồ sơ” – “nàng thơ”; “cán cân công lý” – “gió mây”).
• Thủ pháp:
  • Nhân hóa “nàng thơ” thành người tình, người bạn đồng hành.
  • Ẩn dụ “cán cân công lý” – biểu tượng nghề luật.
  • Lấy câu Kiều để gợi liên tưởng văn học cổ.
• Kết cấu: Từ nỗi “lơ là” đến sự thấu hiểu, rồi hòa giải, mở ra sự tự do ở đoạn cuối.

Thông điệp mà bài thơ muốn gởi gắm:

Bài thơ phản ánh tâm thế của người làm nghề luật nhưng vẫn gắn bó với văn chương:

• Công việc pháp lý nhiều áp lực, dễ cuốn con người rời xa những rung động nghệ thuật.
• Tuy nhiên, tình yêu với thơ vẫn bền bỉ và là nơi “xả hơi”, nuôi dưỡng tâm hồn.
• Nghề và thơ không loại trừ nhau – ngược lại, chúng bổ sung, giữ cho người viết vừa tỉnh táo trước pháp lý, vừa mềm mại trong cảm xúc.

Kết luận:

Trong bài thơ “Thỏ thẻ với nàng thơ”, Luật sư – Nhà thơ Nguyễn Minh Tâm đã khéo léo kể lại câu chuyện riêng của mình: giữa áp lực hồ sơ, cán cân công lý và những phiên tòa, ông vẫn giữ một góc đời cho “nàng thơ”.

Với giọng thủ thỉ, chân thành, bài thơ như một lời xin lỗi, lời nhắn gửi đến thi ca – người bạn đồng hành bền bỉ suốt những “bể dâu” cuộc đời.

Đây không chỉ là tự sự của một cá nhân, mà còn là tâm tình chung của nhiều người làm nghề Luật, với chuyên môn nghiêm ngặt và cảm xúc tưởng là khô khan, nhưng vẫn ấp ủ một đời sống tinh thần giàu mộng mơ.

Đọc xong, ta hiểu rằng, giữa luật và thơ – một bên lý trí, một bên cảm xúc – tác giả đã tìm được cách để cả hai cùng tồn tại và nâng đỡ tâm hồn mình bay lên.

Thạc sĩ – Luật sư PHAN VĂN VĨNH

Đoàn Luật sư Tây Ninh

Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp Văn học – Nghệ thuật”